Kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131rma Grubu: <\/strong>Tedaviyi almayan grup (\u00f6rne\u011fin, egzersiz program\u0131na kat\u0131lmayan ki\u015filer).<\/li>\n<\/ul>\n\nHer iki grubun da m\u00fcmk\u00fcn oldu\u011funca benzer oldu\u011fundan emin olun veya sonu\u00e7lar\u0131 etkileyebilecek farkl\u0131l\u0131klar\u0131 kontrol edin.<\/p>\n\n
4. M\u00fcdahaleden \u00d6nce ve Sonra Veri Toplay\u0131n<\/h3>\n\n
\u00c7o\u011fu yar\u0131-deney i\u00e7in, sonucu m\u00fcdahaleden \u00f6nce ve sonra \u00f6l\u00e7mek isteyeceksiniz. Bu, sonucun zaman i\u00e7inde nas\u0131l de\u011fi\u015fti\u011fini kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131rman\u0131za yard\u0131mc\u0131 olur. <\/p>\n\n
Veri toplama, ara\u015ft\u0131rma sorunuza ba\u011fl\u0131 olacakt\u0131r. Baz\u0131 tasar\u0131mlarda, sonucu yaln\u0131zca m\u00fcdahaleden sonra \u00f6l\u00e7ebilirken, di\u011ferlerinde zaman i\u00e7inde daha ayr\u0131nt\u0131l\u0131, tekrarlanan veriler toplayacaks\u0131n\u0131z. <\/p>\n\n
5. Verilerinizi Analiz Edin<\/h3>\n\n
Verilerinizi toplad\u0131ktan sonra, bir sonraki ad\u0131m analiz etmek ve gruplar aras\u0131nda veya m\u00fcdahale \u00f6ncesi ve sonras\u0131 \u00f6l\u00e7\u00fcmler aras\u0131nda \u00f6nemli bir fark olup olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 g\u00f6rmektir.<\/p>\n\n
6. Sonu\u00e7lar\u0131 Yorumlay\u0131n<\/h3>\n\n
Verileri analiz ettikten sonra bulgular\u0131n\u0131z\u0131 dikkatlice yorumlaman\u0131z gerekecektir. Yar\u0131 deneyler, randomize kontroll\u00fc \u00e7al\u0131\u015fmalarla ayn\u0131 d\u00fczeyde olmad\u0131\u011f\u0131ndan, g\u00fc\u00e7l\u00fc sonu\u00e7lar \u00e7\u0131karma konusunda dikkatli olmak \u00f6nemlidir. <\/p>\n\n
7. Bulgular\u0131n\u0131z\u0131 Raporlay\u0131n<\/h3>\n\n
Son olarak, bulgular\u0131n\u0131z\u0131 ba\u015fkalar\u0131yla payla\u015f\u0131n! Ara\u015ft\u0131rma sorunuzu, metodolojinizi, sonu\u00e7lar\u0131n\u0131z\u0131 ve \u00e7\u0131kar\u0131mlar\u0131n\u0131z\u0131 a\u00e7\u0131klayan net bir rapor veya makale yaz\u0131n. <\/p>\n\n
\u00c7al\u0131\u015fman\u0131z\u0131n s\u0131n\u0131rlamalar\u0131 konusunda \u015feffaf olun. Yar\u0131 deneylerin s\u0131n\u0131rlamalar\u0131 oldu\u011fundan (kat\u0131l\u0131mc\u0131lar\u0131n rastgele se\u00e7ilememesi gibi), bunlar\u0131 kabul etmek ve gelecekteki ara\u015ft\u0131rmalar\u0131n bunlar\u0131n \u00fcstesinden nas\u0131l gelebilece\u011fini \u00f6nermek \u00f6nemlidir. <\/p>\n\n
Yar\u0131 Deneysel ve Deneysel Tasar\u0131m<\/h2>\n\n
Ara\u015ft\u0131rma s\u00f6z konusu oldu\u011funda, ara\u015ft\u0131rmac\u0131lar\u0131n vermesi gereken en \u00f6nemli kararlardan biri do\u011fru tasar\u0131m\u0131 se\u00e7mektir. En yayg\u0131n iki tasar\u0131m t\u00fcr\u00fc deneysel ve yar\u0131 deneyseldir ve benzer g\u00f6r\u00fcnseler de aralar\u0131nda \u00f6nemli farklar vard\u0131r. <\/p>\n\n
Bu farkl\u0131l\u0131klar\u0131 anlamak, her bir tasar\u0131m\u0131 ne zaman kullanaca\u011f\u0131n\u0131z\u0131 ve bunlardan ne t\u00fcr sonu\u00e7lar \u00e7\u0131karabilece\u011finizi bilmenize yard\u0131mc\u0131 olabilir. Hadi bunu basit bir \u015fekilde a\u00e7\u0131klayal\u0131m! <\/p>\n\n
Deneysel Tasar\u0131m<\/h3>\n\n
Deneysel tasar\u0131mda ara\u015ft\u0131rmac\u0131lar bir hipotezi test etmek i\u00e7in kontroll\u00fc bir ortam yarat\u0131rlar. Temel \u00f6zellik rastgele atamad\u0131r – kat\u0131l\u0131mc\u0131lar rastgele bir tedavi grubuna (m\u00fcdahaleyi alan grup) veya bir kontrol grubuna (tedaviyi almayan grup) atan\u0131r. <\/p>\n\n
Bu randomizasyon, gruplar\u0131n deneyin ba\u015flang\u0131c\u0131nda benzer olmas\u0131n\u0131 sa\u011flamaya yard\u0131mc\u0131 olur, b\u00f6ylece sonu\u00e7lardaki herhangi bir farkl\u0131l\u0131k daha g\u00fcvenli bir \u015fekilde m\u00fcdahaleye atfedilebilir.<\/p>\n\n
Yar\u0131 Deneysel<\/h3>\n\n
Yar\u0131 deneysel tasar\u0131mda, ara\u015ft\u0131rmac\u0131lar bir m\u00fcdahalenin etkilerini de incelerler, ancak kat\u0131l\u0131mc\u0131lar\u0131 gruplara rastgele atamazlar. Bunun yerine, \u00f6nceden var olan gruplara g\u00fcvenirler veya insanlar\u0131 farkl\u0131 ko\u015fullara atamak i\u00e7in rastgele olmayan di\u011fer y\u00f6ntemleri kullan\u0131rlar. Bu tasar\u0131m genellikle rastgele ataman\u0131n m\u00fcmk\u00fcn veya etik olmad\u0131\u011f\u0131 durumlarda kullan\u0131l\u0131r. <\/p>\n\n
Deneysel ve Yar\u0131 Deneysel Tasar\u0131mlar Aras\u0131ndaki Temel Farklar<\/h3>\n\n1. Rastgele Atama<\/h3>\n\n\n- Deneysel Tasar\u0131m:<\/strong> Kat\u0131l\u0131mc\u0131lar\u0131 farkl\u0131 gruplara ay\u0131rmak i\u00e7in rastgele atama kullan\u0131lacakt\u0131r. Bu, \u00f6nyarg\u0131lar\u0131 ortadan kald\u0131rmaya yard\u0131mc\u0131 olur ve gruplar\u0131n \u00e7al\u0131\u015fman\u0131n ba\u015flang\u0131c\u0131nda m\u00fcmk\u00fcn oldu\u011funca benzer olmas\u0131n\u0131 sa\u011flar. <\/li>\n\n\n\n
- Yar\u0131 Deneysel Tasar\u0131m:<\/strong> Rastgele atama yoktur. Kat\u0131l\u0131mc\u0131lar mevcut fakt\u00f6rlere (okullar, mahalleler veya di\u011fer do\u011fal gruplamalar gibi) dayal\u0131 olarak gruplara yerle\u015ftirilir. <\/li>\n<\/ul>\n\n
2. De\u011fi\u015fkenler \u00dczerinde Kontrol<\/h3>\n\n\n- Deneysel Tasar\u0131m: <\/strong>Ara\u015ft\u0131rmac\u0131lar de\u011fi\u015fkenler \u00fczerinde daha fazla kontrole sahiptir \u00e7\u00fcnk\u00fc rastgele atama, gruplar aras\u0131nda ya\u015f, cinsiyet veya ge\u00e7mi\u015f gibi fakt\u00f6rlerin dengelenmesine yard\u0131mc\u0131 olur.<\/li>\n\n\n\n
- Yar\u0131 Deneysel Tasar\u0131m:<\/strong> De\u011fi\u015fkenler \u00fczerinde daha az kontrol. Gruplar rastgele atanmad\u0131\u011f\u0131ndan, di\u011fer fakt\u00f6rler sonucu etkiliyor olabilir ve bu da de\u011fi\u015fiklikleri m\u00fcdahalenin kendisine atfetmeyi zorla\u015ft\u0131r\u0131r. <\/li>\n<\/ul>\n\n
3. Nedensellik<\/h3>\n\n\n- Deneysel Tasar\u0131m: <\/strong>Rastgele atama nedeniyle, ara\u015ft\u0131rmac\u0131lar neden-sonu\u00e7 ili\u015fkilerini daha g\u00fcvenli bir \u015fekilde iddia edebilirler. Tedavinin g\u00f6zlemlenen de\u011fi\u015fikliklere neden oldu\u011funu s\u00f6yleyebilirler. <\/li>\n\n\n\n
- Yar\u0131 Deneysel Tasar\u0131m: <\/strong>\u0130li\u015fkileri tan\u0131mlayabilseniz de nedenselli\u011fi kan\u0131tlamak daha zordur. Gruplar rastgele olmad\u0131\u011f\u0131ndan, di\u011fer fakt\u00f6rlerin sonu\u00e7lar\u0131 etkileme riski daha y\u00fcksektir. <\/li>\n<\/ul>\n\n
4. Etik veya Pratik Kayg\u0131lar<\/h3>\n\n\n- Deneysel Tasar\u0131m: <\/strong>Rastgele atama her zaman etik veya pratik olmayabilir. \u00d6rne\u011fin, sadece etkilerini test etmek i\u00e7in insanlar\u0131 zararl\u0131 ko\u015fullara rastgele atayamazs\u0131n\u0131z. <\/li>\n\n\n\n
- Yar\u0131 Deneysel Tasar\u0131m: <\/strong>Rastgele atama etik veya pratik nedenlerle m\u00fcmk\u00fcn olmad\u0131\u011f\u0131nda, yar\u0131 deneyler iyi bir alternatiftir.<\/li>\n<\/ul>\n\n
QuestionPro ile Yar\u0131 Deneysel Bir \u00c7al\u0131\u015fma Nas\u0131l Y\u00fcr\u00fct\u00fcl\u00fcr?<\/h2>\n\n
QuestionPro, yar\u0131 deneysel \u00e7al\u0131\u015fmalar y\u00fcr\u00fctmek i\u00e7in harika bir ara\u00e7t\u0131r \u00e7\u00fcnk\u00fc verileri kolayca toplaman\u0131za ve analiz etmenize yard\u0131mc\u0131 olur. Kendi yar\u0131 deneysel \u00e7al\u0131\u015fman\u0131z\u0131 y\u00fcr\u00fctmek i\u00e7in QuestionPro’yu nas\u0131l kullanabilece\u011finizi a\u015fa\u011f\u0131da bulabilirsiniz. <\/p>\n\n
Ad\u0131m 1: Ara\u015ft\u0131rma Sorunuzu ve Tasar\u0131m\u0131n\u0131z\u0131 Netle\u015ftirin<\/h3>\n\n
Ba\u015flamadan \u00f6nce, cevaplamak istedi\u011finiz soruyu d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcn ve kullanaca\u011f\u0131n\u0131z yar\u0131 deneysel tasar\u0131m t\u00fcr\u00fcne karar verin. Yayg\u0131n tasar\u0131mlar\u0131n birka\u00e7 \u00f6rne\u011fi \u015funlard\u0131r: <\/p>\n\n
\n- Tek Grup \u00d6n Test-Son Test: <\/strong>Herhangi bir de\u011fi\u015fiklik olup olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 g\u00f6rmek i\u00e7in bir grubu m\u00fcdahaleden \u00f6nce ve sonra \u00f6l\u00e7ersiniz.<\/li>\n\n\n\n
- E\u015fde\u011fer Olmayan Gruplar: <\/strong>Rastgele atanmam\u0131\u015f iki grubu kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131r\u0131rs\u0131n\u0131z – biri m\u00fcdahaleyi al\u0131r, di\u011feri almaz.<\/li>\n\n\n\n
- Zaman Serileri: <\/strong>Verilere zaman i\u00e7inde, bir olay veya m\u00fcdahaleden \u00f6nce ve sonra bakars\u0131n\u0131z.<\/li>\n<\/ul>\n\n
\u00d6rne\u011fin, yeni bir \u00e7evrimi\u00e7i e\u011fitim program\u0131n\u0131n \u00e7al\u0131\u015fanlar\u0131n verimlili\u011fini art\u0131r\u0131p art\u0131rmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 ara\u015ft\u0131rd\u0131\u011f\u0131n\u0131z\u0131 varsayal\u0131m. E\u011fitimden \u00f6nce ve e\u011fitimden sonra verimlili\u011fi \u00f6l\u00e7t\u00fc\u011f\u00fcn\u00fcz Tek Grup \u00d6n Test-Son Test tasar\u0131m\u0131n\u0131 kullanmak isteyebilirsiniz. <\/p>\n\n
Ad\u0131m 2: Kat\u0131l\u0131mc\u0131lar\u0131n\u0131z\u0131 Se\u00e7in<\/h3>\n\n
Yar\u0131 deneysel bir \u00e7al\u0131\u015fmada kat\u0131l\u0131mc\u0131lar rastgele atanmaz. Bunun yerine, ya mevcut gruplarla \u00e7al\u0131\u015f\u0131rs\u0131n\u0131z ya da zaman i\u00e7inde tek bir gruptaki de\u011fi\u015fiklikleri \u00f6l\u00e7ersiniz. <\/p>\n\n
Ad\u0131m 3: QuestionPro’da Anketinizi Olu\u015fturun<\/h3>\n\n
Kat\u0131l\u0131mc\u0131lar\u0131n\u0131z\u0131 se\u00e7ti\u011finize g\u00f6re, \u015fimdi anketlerinizi olu\u015fturma zaman\u0131. Bu anketler, yar\u0131-deneyiniz i\u00e7in ihtiya\u00e7 duydu\u011funuz verileri toplaman\u0131za yard\u0131mc\u0131 olacakt\u0131r. <\/p>\n\n
\u00d6n Test Anketi:<\/h4>\n\n
Bu, m\u00fcdahaleden \u00f6nce g\u00f6nderdi\u011finiz ankettir. \u00d6rne\u011fin, yeni bir sa\u011fl\u0131kl\u0131 ya\u015fam program\u0131n\u0131 test ediyorsan\u0131z, \u00f6n test anketiniz kat\u0131l\u0131mc\u0131lar\u0131n mevcut sa\u011fl\u0131k al\u0131\u015fkanl\u0131klar\u0131 veya \u00fcretkenlik d\u00fczeyleri hakk\u0131nda sorular sorabilir. <\/p>\n\n
Sontest Anketi:<\/h4>\n\n
M\u00fcdahaleden sonra (\u00f6rne\u011fin, e\u011fitim program\u0131ndan sonra), herhangi bir de\u011fi\u015fikli\u011fi \u00f6l\u00e7mek i\u00e7in bir takip anketi g\u00f6nderin. Son test anketindeki sorular\u0131n \u00f6n test anketindekilere benzer oldu\u011fundan emin olun ki sonu\u00e7lar\u0131 kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131rabilesiniz. <\/p>\n\n
Anket Sorular\u0131:<\/h4>\n\n
Farkl\u0131 veri t\u00fcrlerini toplamak i\u00e7in \u00e7oktan se\u00e7meli, Likert \u00f6l\u00e7e\u011fi (\u00f6rne\u011fin, kat\u0131ld\u0131\u011f\u0131n\u0131z\u0131 1’den 5’e kadar derecelendirin) ve a\u00e7\u0131k u\u00e7lu sorulardan olu\u015fan bir kar\u0131\u015f\u0131m kullan\u0131n. <\/p>\n\n
Ad\u0131m 4: Anketi Uygulay\u0131n ve Verileri Toplay\u0131n<\/h3>\n\n
Anketleriniz haz\u0131r oldu\u011funda, onlar\u0131 da\u011f\u0131tma ve veri toplamaya ba\u015flama zaman\u0131 gelmi\u015ftir.<\/p>\n\n
\n- \u00d6n Test: <\/strong>M\u00fcdahale ba\u015flamadan \u00f6nce kat\u0131l\u0131mc\u0131lar\u0131n\u0131za \u00f6n test anketinizi g\u00f6nderin. \u00d6rne\u011fin, bir sa\u011fl\u0131kl\u0131 ya\u015fam program\u0131n\u0131 test ediyorsan\u0131z, program ba\u015flamadan \u00f6nce \u00e7al\u0131\u015fanlar\u0131n sa\u011fl\u0131k ve \u00fcretkenlik d\u00fczeylerini \u00f6l\u00e7\u00fcn. <\/li>\n\n\n\n
- Sontest:<\/strong> M\u00fcdahaleden sonra, de\u011fi\u015fiklikleri \u00f6l\u00e7mek i\u00e7in son test anketinizi g\u00f6nderin. \u00d6rne\u011fin, sa\u011fl\u0131kl\u0131 ya\u015fam program\u0131 sona erdikten sonra, iyile\u015fme olup olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 g\u00f6rmek i\u00e7in ayn\u0131 sorular\u0131 sorun. <\/li>\n<\/ul>\n\n
Anketleri e-posta yoluyla da\u011f\u0131tabilir, bir ba\u011flant\u0131 payla\u015fabilir veya mobil cihazlardan kolay eri\u015fim i\u00e7in QR kodlar\u0131 kullanabilirsiniz. QuestionPro yan\u0131tlar\u0131 izlemeyi kolayla\u015ft\u0131r\u0131r, b\u00f6ylece ka\u00e7 ki\u015finin anketi tamamlad\u0131\u011f\u0131n\u0131 bilirsiniz. <\/p>\n\n
Ad\u0131m 5: \u0130yi Veri Kalitesi Sa\u011flay\u0131n<\/h3>\n\n
Kaliteli veri, anlaml\u0131 sonu\u00e7lar elde etmenin anahtar\u0131d\u0131r. QuestionPro, verilerinizin do\u011fru oldu\u011fundan emin olman\u0131za yard\u0131mc\u0131 olacak ara\u00e7lara sahiptir: <\/p>\n\n
\n- Mant\u0131\u011f\u0131 Atla: <\/strong>Bu, kat\u0131l\u0131mc\u0131lar\u0131n yaln\u0131zca kendileriyle ilgili sorular\u0131 g\u00f6rmelerini sa\u011flar. \u00d6rne\u011fin, bir ki\u015fi programa kat\u0131lmad\u0131ysa, programla ilgili takip sorular\u0131n\u0131 yan\u0131tlamas\u0131 gerekmez. <\/li>\n\n\n\n
- Do\u011frulama Kurallar\u0131:<\/strong> Kat\u0131l\u0131mc\u0131lar\u0131n do\u011fru yan\u0131tlar girmesini sa\u011flamak i\u00e7in bunlar\u0131 kullan\u0131n (yan\u0131tlar\u0131 belirli bir say\u0131 aral\u0131\u011f\u0131yla s\u0131n\u0131rlamak gibi).<\/li>\n\n\n\n
- Yan\u0131t \u0130zleme: <\/strong>Yan\u0131tlar\u0131 ger\u00e7ek zamanl\u0131 olarak takip edebilirsiniz. Ka\u00e7 ki\u015finin yan\u0131t verdi\u011fini g\u00f6rmenizi sa\u011flayacakt\u0131r. <\/li>\n<\/ul>\n\n
Ad\u0131m 6: Verilerinizi Analiz Edin<\/h3>\n\n
Bir sonraki ad\u0131m verilerinizi analiz etmektir. QuestionPro, sonu\u00e7lar\u0131 incelemenize ve \u00f6nemli de\u011fi\u015fiklikleri tespit etmenize yard\u0131mc\u0131 olacak ara\u00e7larla bunu kolayla\u015ft\u0131r\u0131r. Ayr\u0131ca, a\u015fa\u011f\u0131daki gibi \u015feyleri de kontrol edebilirsiniz: <\/p>\n\n